Drechtstedeninzicht - Werken en investeren voor morgen met een contract voor de toekomst

Kiezen én delen

De onafhankelijke denktank ‘DenkWerk’ heeft een rapport gepubliceerd om Nederland bewust te maken van de urgente noodzaak om strategische keuzes te maken, in een tijd van schaarste aan publiek geld, arbeid en ruimte. Het rapport constateert dat Nederland te maken heeft met grote maatschappelijke ambities - zoals woningbouw, verduurzaming, defensie, zorg en infrastructuur - maar tegelijkertijd tegen structurele beperkingen aanloopt. In ons artikel zetten wij de belangrijkste aanbevelingen van DenkWerk op een rij.

Nederland staat op een kruispunt waar keuzes en investeringen onvermijdelijk zijn: alleen zo kunnen we onze brede welvaart behouden en toekomstbestendig maken

Belangrijkste inzichten

Mismatch ambities en capaciteit: De groeiende maatschappelijke ambities van Nederland botsen op de structurele tekorten aan financiële middelen, arbeidskrachten en fysieke ruimte. Zonder gerichte keuzes dreigt stagnatie in de economische groei en sociale vooruitgang.
Krapte en vergrijzing: De krapte op de arbeidsmarkt en de staat van de demografie maken de uitdaging groter. De vergrijzing zorgt voor een verhoogde zorgvraag en verkleint het arbeidsaanbod. Daarnaast sluiten opleidingen onvoldoende aan op de arbeidsmarkt, wat leidt tot tekorten in cruciale sectoren (zorg, techniek en onderwijs).
Woningtekort en klimaatverandering: De ruimtelijke verdeling en klimaatverandering zetten extra druk. Het woningtekort van 1,2 miljoen huizen tot 2035 en de klimaatambities vragen een grootschalige indeling van ruimte. Dit is in combinatie met de onvoldoende bouwcapaciteit en vergunningsverlening een extra uitdaging.
Financiële situatie onhoudbaar: Zonder ingrijpen van de overheid zal de staatsschuld toenemen tot 193% van het BBP in 2050. De zorguitgaven zullen stijgen naar 16% van het BBP, iets wat onhoudbaar is binnen het huidige publieke stelsel.
Sociale spanningen: De krapte op de arbeidsmarkt en het woningtekort vergroot de sociale spanningen. Zonder strategische investeringen in productiviteit zal Nederland economisch achterop raken.
Grotere arbeidsproductiviteit: Een van de aanbevelingen is om meer focus te leggen op productiviteit en technologische innovatie. Zo kan er met minder arbeid meer bereikt worden. Ook het opschalen van her- en bijscholing is belangrijk om mensen sneller naar kansrijke sectoren te leiden.
Herbestemming landbouwgrond en internationale samenwerking: Ook zal er actief moeten worden bijgestuurd op ruimtelijke ordening en duurzaamheid. 25% van de landbouwgrond moet gebruikt worden voor maatschappelijke doelen (energieopwekking en natuurherstel). Daarnaast is het benutten van internationale samenwerkingen om energieproductie en defensiefaciliteiten buiten Nederland te realiseren een mogelijke oplossing.
Keuzes noodzakelijk: Om deze uitdagingen aan te gaan is een langetermijnvisie en bestuurlijke daadkracht noodzakelijk. De overheid moet durven kiezen: alles willen doen zonder herverdeling is onrealistisch.